O kamicy nerkowej pacjent najczęściej dowiaduje się z chwilą, gdy dokucza mu silny ból potocznie zwany kolką. To typowy objaw tej choroby. Pierwszy epizod kolki nerkowej bywa dla chorego zazwyczaj dużym zaskoczeniem. Wcześniej bowiem żadne objawy nie wskazywały na obecność złogów w układzie moczowym. Najprawdopodobniej były małe, a ich przemieszczanie się do moczowodu nie wywoływało żadnych dolegliwości. Kolka nerkowa charakteryzuje się silnym bólem zlokalizowanym w okolicy lędźwiowej. Może promieniować w kierunku spojenia łonowego, zewnętrznych narządów płciowych i wewnętrznej powierzchni ud. U niektórych osób kolce towarzyszy nadmierna potliwość, potrzeba częstego oddawania moczu oraz nudności i wymioty. Dolegliwości bólowe najczęściej ustępują w ciągu kilku dni. W zdecydowanej większości przypadków leczenie polega jedynie na podawaniu środków przeciwbólowych (niesteroidowych leków przeciwzapalnych) oraz leków rozkurczających mięśnie gładkie (tzw. spazmolityków).
Jakie badania wykonuje się w przebiegu kamicy nerkowej?
Rozpoznanie kamicy dróg moczowych najczęściej stawia się w oparciu o objawy kliniczne (dolegliwości), badania chorego, wyniki badania ogólnego moczu oraz badań obrazowych (USG układu moczowego, RTG przeglądowe jamy brzusznej, niekiedy tomografii komputerowej, urografii).
Po 2–3 miesiącach od ustania dolegliwości bólowych urolog zleca oznaczenie dobowego wydalania z moczem wapnia, szczawianów, kwasu moczowego, cytrynianów. Wykonuje się ponadto badanie krwi (oznaczenie w surowicy stężenia sodu, potasu, wapnia, fosforu, kwasu moczowego). Wyniki tych analiz ułatwiają odpowiedź, czy i jakie są przyczyny metaboliczne są podłożem kamicy nerkowej.
Wstępnym badaniem obrazowym przy podejrzeniu kolki nerkowej jest RTG przeglądowe jamy brzusznej. Na tym etapie wykonuje się również USG dróg moczowych, które pozwala uwidocznić w ich obrębie obecność ewentualnych złogów. Coraz częściej jednak lekarze decydują się od razu skierować pacjenta na spiralną tomografię komputerową (bez użycia środka cieniującego). Jest to jedno z najlepszych badań radiologicznych. Wykonuje się je także wówczas, gdy objawy kamicy nerkowej są niejednoznaczne i lekarz ma wątpliwości co do jej rozpoznania.
Badaniem uzupełniającym poprzednie jest urografia – prześwietlenie rentgenowskie z użyciem kontrastu, obrazującego drogi moczowe i zmiany (np. kamienie) w ich obrębie.
Postępowanie przy kamicy nerkowej
W przypadku kolki nerkowej leczenie ma na celu złagodzenie bólu z dążeniem do usunięcia złogu, który utrudnia odpływ moczu. Gdy dolegliwości ustąpią, należy pamiętać o wypijaniu dużej ilości płynów oraz ograniczeniu spożycia białka zwierzęcego. Wskazane jest również stosowanie odpowiedniej diety. Profilaktycznie w kamicy układu moczowego można stosować leki ziołowe dostępne bez recepty, np. Fitolizynę w formie pasty. Pamiętajmy, aby wcześniej skonsultować się z lekarzem, który stwierdzi, czy nie występują przeciwwskazania do stosowania.
Kamica nerkowa występuje u 12 proc. mężczyzn i 5 proc. kobiet. W połowie przypadków ma charakter nawrotowy. U większości pacjentów nie wywołuje poważnych następstw, ale nie wolno jej zaniedbać. Zdarzają się bowiem niebezpieczne powikłania, m.in. ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, roponercze, a nawet ogólne zakażenie ustroju – posocznica moczowo, czyli tzw. urosepsa.
Podstawowe badania diagnostyczne w przebiegu kamicy nerkowej są nieinwazyjne i bezbolesne. Ich wykonanie jest konieczne, by poznać przyczynę choroby i wdrożyć odpowiednie leczenie.
autor: Agnieszka Gotówka
